Nói đến văn hóa dân tộc Thái (Yên Bái) phải kể đến những nét đẹp trong văn hóa ẩm thực rất riêng. Từ các loại thực phẩm phong phú rất dân dã, đồng bào có thể chế biến thành những món ăn đặc trưng riêng của dân tộc mình.
Người Thái (Yên Bái) có nét ẩm thực riêng độc đáo. Ảnh minh họa
Với khoảng 41.000 người chiếm hơn 6% dân số tỉnh Yên Bái, từ xa xưa, người Thái đã tích lũy, xây dựng được cho mình một nền văn hóa ẩm thực đa dạng, phong phú và vô cùng hấp dẫn.
Sinh hoạt ẩm thực của đồng bào khá cầu kỳ trong cách chế biến, sắp đặt, sử dụng gia vị và các phụ gia, gia vị nào đi theo món ăn đó, một món ăn của người Thái thường được chế biến khá công phu với các kỹ thuật chế biến làm sao không mất đi các hương vị đặc trưng của món ăn. Cách chế biến của người Thái có nhiều loại như nướng, lam, xôi, đồ, ủ, hấp, luộc, sấy, xào, rán và ăn sống trong đó cách xôi và nướng, lam, sấy được đồng bào sử dụng nhiều hơn cả. Cá là một thực phẩm khá phổ biến trong sinh hoạt hàng ngày của người dân trong đó món cá nướng “Pa Pỉnh tộp” là một đặc sản nổi tiếng của người Thái.
Trong những món ăn được chế biến từ hạt gạo, món xôi ngũ sắc là nổi tiếng nhất. Nó không chỉ thơm ngon từ vị giác với sự béo ngậy của hạt gạo, thơm của lá nếp mà còn thỏa mãn thị giác với những màu sắc đẹp lung linh mà nguồn gốc hoàn toàn từ thiên nhiên, mang đặc trưng riêng của phong vị miền Tây Bắc. Bên cạnh đó, là món cơm lam, không chỉ là món ăn cổ truyền mà còn là món ăn linh thiêng gắn với văn hóa tộc người Thái bởi theo tín ngưỡng dân gian, nó gắn với mỗi vòng đời của con người. Hương thơm, vị bùi của cơm dẻo, vị cay của gừng, vị ngọt của ống nứa, vị thanh thanh của lá chuối, mùi của khói bếp lửa... khiến món ăn này trở nên quyến rũ lòng người, ai đã thưởng thức một lần chắc khó có thể quên.
Nói đến ẩm thực người Thái mà không nhắc tới các món nướng quả là thiếu sót lớn. Các món nướng được chế biến một cách cẩn thận, cầu kỳ, sử dụng nguyên liệu riêng và các loại gia vị độc đáo. Ví dụ như món Pa Pỉnh Tộp (cá nướng), sau khi cá chín vàng rộm, thơm lừng sẽ mang đầy đủ từng vị ngọt béo của cá, vị cay của ớt, vị thơm của sả, giềng và các loại rau thơm.
Hay món thịt trâu khô được chế biến từ thịt bắp của trâu cũng là đặc sản vùng cao miền Tây Bắc. Sau khi xẻ dọc thớ thịt từng miếng bằng ba đầu ngón tay, thịt trâu được tiến hành tẩm ướp các loại gia vị tổng hợp như sả, ớt, tỏi, tiêu, hạt xẻn... Khi nướng đủ độ chín, xé ra thành từng sợi nhỏ phải đảm bảo màu đỏ đậm đặc trưng và mang mùi khói ngai ngái của núi rừng...
Món xôi ngũ sắc nổi tiếng của người Thái.
Nhằm tiếp tục gìn giữ và lưu truyền văn hóa ẩm thực đặc sắc của người Thái, Yên Bái đã và đang tổ chức nhiều lớp dạy chế biến món ăn dân tộc cho hàng trăm người dân, trong đó chú trọng đến tầng lớp thanh niên. Tuyên truyền đến người dân trên địa bàn, đặc biệt là đồng bào dân tộc Thái, tiếp tục gìn giữ và lưu truyền nghệ thuật chế biến các món ăn đặc trưng của dân tộc mình trong các bữa ăn hàng ngày. Đồng thời, đẩy mạnh việc gìn giữ nét văn hóa ẩm thực gắn với du lịch, đặc biệt là du lịch cộng đồng để tạo ra nét riêng, đặc trưng.
Có thể nói, các món ẩm thực của đồng bào Thái vô cùng tinh tế, đậm đà hương sắc núi rừng Tây Bắc. Nhiều du khách đến với Yên Bái lưu luyến khó quên cho dù mới chỉ một lần thưởng thức những hương vị đặc trưng của các món ăn.