Phụ nữ Bố Y trong trang phục truyền thống
Nghệ nhân Lồ Lài Sửu, xã Thanh Bình, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai là một trong những người đã khổ công suốt 20 năm sưu tầm, sáng tác, truyền dạy và phục dựng những bài ca dao, dân ca cùng làn điệu múa dân gian truyền thống của người Bố Y với mong muốn gìn giữ văn hóa truyền thống trong cuộc sống đương đại trước nguy cơ bị phai nhạt, mất dần bản sắc.
Là người con của dân tộc Bố Y, ngay từ nhỏ được sống trong môi trường văn hóa truyền thống, chị Lồ Lài Sửu đã đam mê những bài hát câu hát vì nội dung rất sâu sắc và ý nghĩa, giai điệu và lời bài hát chan chứa tình người, tình yêu thương quê hương đất nước. Niềm đam mê thôi thúc chị tìm đến các cụ ông, cụ bà trong thôn để học hát dân ca, đồng thời, cũng tìm hiểu thêm về các phong tục tập quán, các tri thức dân gian để làm giàu thêm kiến thức cho bản thân. Từ năm 1995, chị Sửu chủ động sưu tầm và học hỏi những bài hát dân ca Bố Y (hát ru, bài đồng dao, các bài hát giao duyên...), ghi chép lại, sau đó phiên âm ra tiếng phổ thông. Khi xã tổ chức các chương trình văn nghệ hoặc đi giao lưu văn nghệ ở các xã khác, chị dùng chính những bài hát học được để hát cho bà con nghe và mọi người hào hứng tán thưởng. Cũng từ đây, chị bắt đầu sáng tác những bài hát, điệu múa gắn với nét văn hóa, tập quán của dân tộc mình, sau đó truyền dạy cho các chị em và các em học sinh là người dân tộc Bố Y ở trong thôn cùng múa hát, biểu diễn cho nhân dân trong thôn, trong xã vào các dịp lễ hội và ngày hội đại đoàn kết… Ngoài ra, chị Sửu còn tham gia làm cộng tác viên cung cấp thông tin về văn hóa ẩm thực của dân tộc Bố Y cho ngành văn hóa.
Không chỉ giỏi việc nước, gia đình chị Sửu còn là hộ sản xuất kinh doanh giỏi cấp tỉnh 5 năm liên tục và là hộ sản xuất kinh doanh giỏi cấp Trung ương từ năm 2014 đến nay với nguồn lãi từ chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, kinh doanh vận tải, cung ứng vật tư nông nghiệp... lên đến hàng trăm triệu đồng/năm.
Minh Huyền (sưu tầm)