Là một trong ba lễ hội có quy mô lớn nhất thành phố Lạng Sơn. Hàng năm, cứ đến ngày 22- 27 tháng Giêng (âm lịch) người dân miền đất Xứ Lạng lại hân hoan đón chào một ngày hội dó là hội Đền Kỳ Cùng.
Lễ hội là hoạt động để tưởng nhớ đến ơn đức của vị quan Tuần Tranh vốn có nhiều công lao dẹp dặc nhưng bị oan khuất đã nhảy xuống bến đá sông Kỳ Cùng tự vẫn, được nhân dân tôn làm thần sông ngự tại đền Kỳ Cùng và sau này ông được vị quan nhà Lê là Thân Công Tài minh oan.
Để cảm tạ công lao lớn của Thân Công Tài nên hàng năm vào mùa lễ hội Kỳ Cùng, quan Tuần Tranh phải đi kiệu đến đền Tả Phủ (là nơi thờ tự Thân Công Tài, cạnh phố chợ Kỳ Lừa) làm lễ tạ ơn.
Lễ hội đã thu hút rất đông nhân dân các dân tộc trong tỉnh và du khách các địa phương tham gia
Đây là Hội lớn nhất Lạng Sơn. Lễ rước kiệu ông Tuần Tranh (đền Kỳ Cùng) lên tạ nghĩa với ông Thân Công Tài (đền Tả Phủ) với cả đoàn người trang phục lộng lẫy cùng đủ loại cờ quạt, võng lọng.
Dọc những tuyến phố kiệu đi qua rất đông các rạp được dựng lên do nhiều gia đình cùng tổ chức để chào đón ngày hội
Tùy điều kiện, nhiều hộ gia đình sắm các mâm lễ, sản vật to nhỏ bày trước cửa nhà mình cùng cùng dâng lên quan lớn Tuần Tranh khi kiệu rước qua
Đi đầu đoàn rước kiệu hoành tráng là đội trình diễn múa lân, sư, rồng, ông Địa
Các em nhỏ khối 3 trường tiểu học Vĩnh Trại thích thú khi được hoà mình vào ngày hội-đây là buổi ngoại khoá viết văn được nhà trường tổ chức thường niên mỗi khi có lễ hội.
Vào ngày lễ, nhân dân các dân tộc sinh sống trên địa bàn thành phố Lạng Sơn chủ yếu là Tày, Nùng tập trung về đây để chơi hội
Một bà cụ đang cầu khấn trước các mâm lễ, vật phẩm dâng lên quan lớn
Nhiều người dân đặt tiền lẻ lên kiệu thánh lấy may mắn, lộc đầu năm mỗi khi được rước qua nhà mình
Tương truyền rằng nhà nào được đội múa rồng đến xông đất trong hội thì trong năm làm ăn buôn bán phát đạt nhiều phúc lộc lớn
Người dân thành tâm cầu khấn cầu mong những điều an lành
Một em nhỏ thích thú chụp ảnh
Ngày khai hội (22 tháng Giêng) là ngày rước kiệu quan Tuần Tranh từ đền Kỳ Cùng lên đền Tả Phủ
lễ tế tạ, rước kiệu về và kết thúc hội sẽ diễn ra vào ngày 27 tháng Giêng âm lịch hàng năm.
Với ý nghĩa nhân văn sâu sắc và các hoạt động văn hóa dân gian sinh động, lễ hội đền Kỳ Cùng – Tả Phủ là hoạt động văn hóa tín ngưỡng quy mô ngày một rộng lớn, trở thành điểm đến hấp dẫn của đông đảo nhân dân các dân tộc Lạng Sơn và du khác thập phương.
Đàm Duy