Trong văn hóa ẩm thực của người dân tộc Nùng ở Lào Cai, món gà nướng là một trong những món ăn rất đặc sắc.
Gà nướng là một trong những món ăn cổ truyền thống lâu đời của đồng bào người Nùng ở Lào Cai. Nguyên liêu để chế biến món ăn rất sẵn trong cuộc sống của họ bởi vậy việc chế biến món ăn này được họ làm thường xuyên đặc biệt là trong những ngày lễ tết, đám cưới.
Đây là một món ăn dễ làm do vậy thao tác để chế biến rất đơn giản, mổ gà, làm lông và rửa sạch. Khi mổ gà để nướng cần phải mổ moi, dùng dao rạch nhẹ vào vào phần ức và phần bụng để moi diều và nội tạng của con gà. Tránh không để bị vỡ mật dây lên thịt gà sẽ gây nên vị đắng ảnh hưởng tới chất lượng của món ăn. Mổ gà xong, nội tạng sẽ được làm sạch sẽ và chế biến thành món xào cùng với giá đậu hoặc các món khác tùy theo sở thích của từng gia đình.
Tỏi và hành khô dập nát, băm nhỏ và lấy thêm chút gia vị xoa đều lên khắp mình con gà rồi để một khoảng thời gian 5 đến 10 phút cho ngấm các gia vị vào thịt gà.
Sau khoảng thời gia ướp gà xong, dùng một cây nứa non nhỏ hoặc dùng que sắt để tránh bị lửa cháy khi nướng. Dùng que sắt xiên từ phần ức xuống phần bụng của con gà sao cho thật chặt không bị quay lộn khi nướng.
Trước khi nướng, chặt hai đoạn cây có hai cái ngoẵng đóng hai bên của đống than nướng rồi đặt xiên gà lên đó sẽ dễ dàng cho việc quay đảo cho gà được chín vàng đều. Trong khi nướng gà, để bên cạnh một bát mật ong và một túm lông cánh gà dùng để quyệt mật ong lên gà khi nướng. Khi nướng, quạt cho than cháy đỏ đều, da gà bắt đầu se lại thì dùng túm lông gà quyệt mật ong đều lên khắp mình gà.
Lúc nướng thấy phía thân gà giáp lửa đã vàng thì quay đảo để nướng cho chín vàng đều. Cứ nướng như vậy, khi nào thấy da con gà bắt đầu se khô lại quyết mật ong lên làm cho da gà căng ra không bị nứt ra. Thời gian nướng trong khoảng một giờ đồng hồ thì gà chín. Nhìn gà da vàng ươm, mùi thơm của thịt gà bốc lên là gà đã chín. Nướng gà ra càng chín vàng càng khiến kho món ăn hấp dẫn, khi ăn da gà sẽ rất giòn và ngon.
Là một món ăn dễ chế biến, dễ làm nên trong cộng đồng người Nùng ở Lào Cai có rất nhiều người biết làm món ăn ngon này. Qua những ngày lễ tết, đám cưới cũng là dịp họ học hỏi và chỉ bảo cho nhau cách chế biến làm món gà nướng nói riêng và các món ăn đặc sắc trong văn hóa ẩm thực của họ nói chung.
Lý Thị Ninh