Ngày xưa hai vợ chồng Set và H’Jip sống với nhau rất hạnh phúc. Trong vùng ấy có tên Pơnang đem lòng yêu thương nàng Jip và muốn cướp nàng về làm vợ mình. Pơnang đến khiêu khích Set đánh nhau để chiếm đoạt người đẹp. Sau trận đấu Pơnang thắng, hắn giết chết Set và ném xác chàng xuống sông. Về phần vợ Set, nàng không muốn sống chung với Pơnang vì đã có thai với Set.
Pơnang tức giận đâm chết nàng bằng một đoạn cây. Một thời gian sau, khi thân xác người phụ nữ xấu số thối rữa, từ trong bụng nàng một em bé trai bò ra, chú bé sống quanh quẩn bên xác mẹ nhờ nước thối rữa của xác chết. Ngày tháng trôi qua xác của nàng Jip nay chỉ còn trơ lại toàn xương. Ngày nọ có con chim bói cá tìm ăn trái sung trên cây gần đó. Ăn hết cành này chim chuyền sang cành khác, sau cùng chim đến gần nơi nàng Jip bị giết chết và ngạc nhiên khi thấy có em bé bò ra từ trong xương sườn của mẹ nó. Chim bói cá nhủ thầm :- Cái gì quái lạ thế nhỉ? Không biết đó là con người hay là thần linh.
Chim bói cá bay đến gần để nhìn cho rõ, nó nhận ra xác của nàng Jip bị đâm xuyên bởi một đoạn cây. Chim bay xà xuống và gắp chú bé bay về nơi mình ở. Khi về đến nhà chim nói với cô gái H’Lik Lir ÐingKong chị của chú bé mà chim đã nuôi từ lâu :
- Này H’Lik Lir Ðing Kong ơi. Ðây là Jiông em ruột của cháu. Ta thấy nó đang bò quanh xác mẹcủa cháu. Cha mẹ của cháu đã bị Pơnang giết chết rồi. Từ nay cháu chăm sóc nuôi nấng nó nhé.
- Đưa nó đây cho cháu, cháu sẽ chăm sóc nó.
- Nhớ rõ nó và cháu là chị em ruột đấy nhé.
- Cháu biết rồi.
Ngày nọ chim phải đi xa, trưóc khi ra đi chim dặn H’Lik Lir Ðing Kong :
- Cháu gái ơi, khi ta vắng nhà cháu nhớ chăm sóc em cháu cẩn thận nhé.
- Dạ, bác đừng lo.
Nói xong chim bói cá tung cánh bay đi. Từ đấy H’Lik Lir Ðing Kong hằng ngày chăm lo nuôi nấng Jiông rất chu đáo. Cậu bé lớn mau theo thời gian. Chẳng bao lâu sau Jiông đã là một chàng trai trưởng thành nhưng thân hình Jiông rất ốm yếu bệnh hoạn, bụng chàng to như cái trống, chân tay gầy nhỏ như ống lồ ô. Jiông ho sụ sụ và suốt ngày nằm bên bếp lửa nhà rông. Tháng ngày trôi qua, một hôm Jiông gọi bọn con nít trong làng đến và nói với chúng :
- Này mấy đứa nhỏ, ta nghe người ta ca tụng H’bia Phu Lem Hu đẹp lắm phải không? Tụi bay đến tìm cô ta và xin nước của cô cho ta uống thử xem.
- Anh nói gì thế Jiông. Anh ốm yếu bệnh tật xấu xa thế kia ai dám đi xin nước H’bia về cho anh. Cô ta đẹp như mặt trăng, sáng như mặt trời còn anh thì xấu quá.
Jiông nói cùng bọn nhóc :
- Các em cứ đi thử xem. Ta đây ốm đau liên miên không biết ngày nào chết đây, ta rất muốn uống nuớc của H’bia Phu Lem Hu một lần rồi có chết cũng được..
- Thôi được rồi. Nào, chúng ta cùng đi xin thử xem sao.
Bọn nhóc rủ nhau chạy đến giọt nước làng và xin nước của H’bia cho Jiông :
- Cô H’bia Phu Lem Hu ơi, chúng cháu đến xin nước của cô cho Jiông vì anh ta ao ước được uống nước của cô cho. Anh ta xấu xí ốm đau luôn không biết chết sống lúc nào, còn chúng cháu là những người thấp hèn, cô đừng giận chúng cháu nhé H’bia.
- Không sao đâu các cháu nhỏ. Đây, các cháu đem bầu nước này về cho anh ta.
H’bia Phu Lem Hu đang định đưa bầu nước cho mấy đứa nhỏ bỗng cha cô nói :
- Con gái ơi, đừng đưa nước cho thằng Jiông đó. Người gì mà xấu xí dị hợm, bụng to như cái trống, chân cẳng giống như ống nứa bỏ thịt. Đừng cho nước nó con gái ơi.
H’bia Phu Lem Hu nói với ông :
- Cha nói gì lạ thế. Mặc kệ con. Cha quên là chuyện của tụi trẻ để cho chúng tự lo sao.
- Ta nói con không được cho nó nước của con. Nếu như là ai khác ta sẽ không ngăn cản nhưng với Jiông thì không được.
H’bia Phu Lem Hu rất buồn và giận vì bị cha cấm không cho Jiông nước. Về đến nhà nàng vừa khóc tấm tức vừa đạp chân vào phên vách bỏ cả cơm nước. Trong khi ấy đám trẻ nhỏ nghe cha của H’bia nói thế vội bỏ quay về nhà rông. Vừa thấy chúng Jiông hỏi ngay:
- Cô ta có cho ta nước không?
- Cho cái khỉ khô. Xấu xí như chúng ta đây sao dám mơ tưởng chuyện đó.
Từ ngày ấy Jiông buồn tủi nằm lì bên bếp lửa nhà rông với những cơn ho khúc khắc kéo dài. Chàng không về nhà mình hoặc ra ngoài nữa trừ những lần vào rừng đặt bẫy. Về phần H’bia Phu lem Hu, cũng từ ngày ấy nàng luôn ấm ức vì bị ngăn cản không được cho Jiông nước, cô không màng gì đến ăn uống.Ngày nọ H’bia Phu lem Hu và cô em gái vào rừng kiếm củi. Cùng trong ngày ấy Jiông cũng vào rừng thăm bẫy. Hai cô gái đi trước Jiông đi phía sau. Thấy Jiông đi phía sau hai cô gái vội núp sau bụi cây rậm chờ khi Jiông vừa đến nơi hai cô nhảy phóc ra hỏi :
- Anh Jiông ơi, anh đi đâu thế?
Khi thấy hai cô gái xinh đẹp bất ngờ xuất hiện trước mặt, Jiông giật mình ngã ngửa trên đất bất tỉnh. Thấy Jiông té nhào và nằm im hai cô gái kinh hoảng vội thổi vào miệng, vào mặt để chàng tỉnh lại. Một chặp sau Jiông ngồi dậy, H’bia Phu lem Hu hỏi :
- Tại sao anh ngã bật ngửa ra thế làm tôi sợ quá.
- Bởi vì hai chị em cô đẹp quá.
- Anh định đi đâu thế?
- Tôi đi thăm bẫy trên núi kia.
- A hay quá, chúng tôi cũng đi về hướng đó để kiếm củi. Nào chúng ta cùng đi nhé.
Khi đến nơi hai chị em H’bia đi chặt củi Jiông đi thăm bẫy của mình đã đặt hôm trước. Bẫy nào cũng có thú, nào thỏ, chim chóc, nào chồn, sóc. Jiông không gánh về hết được, chàng gom tất cả thú dính bẫy lạigần nơi chị em H’bia chặt củi tìm củi thui chúng. Một lúc sau khi đã thui xong số thú bị dính bẫy, Jiôngthấy hai cô gái đang khó nhọc chẻ củi, Jiông nói với họ :
- Các cô ơi, để tôi chặt giúp cho các cô nhé.
- Không cần đâu Jiông. Anh nghỉ mệt đi.
Không chờ hai cô gái đồng ý, Jiông đi đến đón lấy rìu từ tay họ và bổ. Củi tách ra phăng phăng. Hai cô gái tròn mắt kinh ngạc :
- Úi chà, đúng là đàn ông con trai có khác.
Bửa củi xong Jiông sắp gọn vào gùi cho hai cô gái, chàng không quên nhét vào các kẻ củi còn trống thịt chim, thịt thỏ, thịt chồn chàng đã thui. Khi mọi việc đã xong cả ba lên đường về lại làng. Trên đường đi H’bia Phu nói với cô em :
- Chúng ta gùi củi đến cho chị Jiông nhé em.
Hai người theo Jiông đến nhà chàng và trút tất cả củi cho H’bia Lik Lir Ðing Kong. Về phần Jiông, chàng trao cho hai cô tất cả số thịt chàng đã bẫy được. Khi hai cô vừa về đến nhà cha các cô hỏi :
- Ủa, sao không có khúc củi nào cả? Úi, thịt ở đâu nhiều thế? Các con ăn cắp thú trong bẫy của người ta hả?
- Ai mà dám ăn cắp của người khác. Nè cha ăn đi, thịt này của chúng con đó.
Cha của các cô lấy chiếc nồi thật to để nấu thịt. Từ ngày ấy lúc nào H’bia Phu lem Hu cũng mơ tưởng đến Jiông, nàng không để mắt đến các chàng trai tài giỏi khoẻ mạnh trong làng như Jong Kai, Roi Wăng.Ngày nọ H’bia Lik Lir Ðing Kong nói với em trai:
- Jiông ơi, hôm nay chúng ta vào rừng cắt tranh sửa lại mái nhà nhé.
- Dạ
Khi hai người đã đến nơi tranh mọc rất nhiều, chị Jiông nói :
- Chị cắt tranh, em đi kiếm dây cột nhé Jiông.
- Dạ.
Ngày hôm đó hai chị em cắt được ba bó tranh lớn. Ngày hôm sau cũng thế. Qua ngày kế tiếp Jiông đi sâuhơn vào rừng để tìm dây cột tranh, chàng không biết rằng mình đã đến nơi ngày xưa Pơnang đã giết chết cha mẹ mình. Jiông ngồi nghỉ mệt dưới gốc cây và ngủ quên lúc nào không hay. Trong khi ngủ Jiông mơ thấy cha mình. Ông nói với chàng :
- Ối, Jiông con ta đây mà. Con đến đây làm gì thế ? Con có biết cha mẹ bị Pơnang giết chết tại nơi này không ?
- Cha ơi, nhà của chị em con hư dột nên đã hai ba hôm nay tụi con vào đây cắt tranh để sửa lại nhà.
- Tội nghiệp con trai tôi, trông con ốm yếu bệnh hoạn quá.
Cha Jiông trao cho chàng ba viên thuốc và dặn :
- Con nghe đây, đây là thuốc thay đổi hình dạng, khi con uống xong nhớ đi tắm nơi giọt nước của H’bia Pơsêh bên kia kìa nhé.
- Cha ơi, thuốc này có thể làm thay đổi hình dạng được à ?
- Con nghe đây, thuốc này sẽ làm cho con thay đổi hình dạng bệnh hoạn kia, con sẽ trở thành một chàng trai mạnh khoẻ tài năng. Nhớ là chỉ uống một viên thôi nhé.
- Dạ, con hiểu rồi.
Khi ấy Jiông giật mình thức tỉnh, chàng quay nhìn tứ phía nhưng không thấy ai cả. Khi nhìn vào lòng bàn tay Jiông thấy có ba viên thuốc. Jiông rời nơi đó đi về nhà, khi ấy chị của Jiông đã về từ trước. Sang ngày hôm sau hai chị em tiếp tục vào rừng cắt tranh. Trong lúc đi tìm dây cột Jiông uống một viên thuốc cha chàng đã cho, đoạn chàng đi tắm nơi giọt nước chiếu sáng lóng lánh trong vắt như vàng như ngọccủa nàng H’bia Pơsêh. Jiông ngụp lặn trong dòng nước và ngạc nhiên thay chàng biến thành một chàng trai tuấn tú khoẻ mạnh. Da thịt chàng trắng đẹp không sao diễn tả hết, vẻ đẹp của chàng chiếu sáng cả một vùng rừng núi. Khi ấy H’bia Pơsêh đang định đi tắm và kín nước, chợt nàng nhìn thấy ánh hào quang chiếu sáng nơi giọt nước của mình. Cô gái lo ngại nhủ thầm :
- Cái gì thế nhỉ? Ai có hào quang chiếu sáng như than hồng, như ánh chớp nơi suối của ta thế không biết.
H’bia Pơsêh chần chừ không dám ra suối, nàng gọi hai cô Krâu Hu, Krâu Maih và dặn :
- Các cô bay đi xem có ai đang ở nơi suối nước của ta không.
Hai cô gái bay đến giọt nước, khi thấy Jiông đang ở đó hai cô hỏi :
- Chàng trai kia, chàng là người trần hay là thần linh?
- Tôi là người trần, tên tôi là Jiông.
Krâu Hu Krâu maih bay về nói lại với chủ mình :
- Cô ơi, cháu thấy có một chàng trai rất anh tuấn đang ở đó, anh ta là con người tên Jiông
Nghe hai cô gái nói thế H’bia Pơsêh quyết định đến giọt nước để xem. Vừa nhìn thấy Jiông cô động lòng thầm nghĩ :
- Ối chà, chàng trai này đẹp thật.
Nàng hỏi Jiông :
- Chàng trai ơi, chàng từ đâu đến và làm gì ở đây thế?
- Tôi đến đây để thay đổi hình dáng bệnh hoạn xấu xí của mình. Cha mẹ tôi bị Pơnang giết chết từ lâu, hôm trước tôi mơ thấy cha tôi, ông cho tôi thuốc đổi hình dạng và ông dặn tôi đến đây tắm. Cô nhìn xem, đây là lớp vỏ cũ trước kia của tôi.
- Chàng đẹp lắm. Hai ta thật xứng đôi vừa lứa, chàng có muốn chúng ta thành vợ chồng không?
- Tôi cũng rất mến mộ cô nhưng hãy để cho tôi về nhà trước đã.
- Nếu vậy chúng ta hẹn ngày gặp lại nhau nhé.
- Được.
Sau khi chuyện trò với nhau và hẹn ngày gặp lại Jiông từ biệt cô gái và quay về nhà mình. Khi đến nhà chị của Jiông vẫn chưa về, nhà cửa vắng hoe. Jiông khấn biến đổi nhà mình :
- Nhà của ta hãy biến thành nhà thật đẹp.
Ngay sau lời cầu khấn tức thì nhà của Jiông biến thành một căn nhà to rộng sáng chói như ngọc như ngà. Khi trời xẩm tối chị của Jiông về đến bìa làng, nàng kinh ngạc vì thấy mọi nơi đều khác lạ. Cô gái nhủ thầm :
- Ối lạ quá, đây đâu phải là nhà mình. Chắc là mình đi lạc đến làng khác rồi, ta phải quay lại thôi.
H’bia Lik Lir Ðing Kong vội quay vào rừng nơi cô cắt tranh. Cô tự nhủ :
- Nơi ta cắt tranh đây rồi.
Bắt đầu từ đó cô đi về nhà mình nhưng lần nào cũng thế cô đều thấy căn nhà to lớn đó. Khi ấy Jiông đứng trong làng nhìn ra thấy chị mình đến nhà rồi lại quay vào rừng nhiều lần, chàng ra đến nói với cô :
- Chị ơi, đây chính là làng mình, là nhà mình đó.
- Sao ông lừa gạt tôi thế.
- Em là Jiông em của chị đây mà.
- Không thể như thế được. Em của tôi bệnh hoạn xấu xí, nhà của chúng tôi rách nát, chúng tôi đang cắt tranh để sửa sang lại không đẹp như nhà này đâu.
- Chính em là Jiông đây mà. Đây đúng là làng của chúng ta.
Hai chị em nói qua nói lại rất lâu nhưng chị Jiông vẫn khăng khăng không nhận Jiông là em. Sau cùng Jiông kéo chị về nhà đoạn kể lại mọi việc cho cô nghe từ lúc chàng mơ thấy cha cho thuốc biến hình. Sau khi nghe rõ mọi chuyện chị Jiông mới tin, hai chị em ở trong căn nhà mới chờ ngày hẹn với H’bia Pơsêh.
Đúng ngày hẹn H’bia Pơsêh bay đến giọt nước để gặp Jiông. Cô nói :
- Jiông ơi, chúng ta cùng về sống trong nhà của em trên trời nhé.
- Được.
Hai người cùng bay lên trời về nhà của H’bia Pơsêh. Ngày tháng trôi qua, ngày nọ Jiông nói với cô gái :
- Tôi phải về giết trâu ăn cùng gia đình và bà con dân làng. Năm ngày nữa nàng đến với ta nhé.
- Anh đi trước đi Jiông, đúng năm ngày em sẽ đến tìm anh.
Jiông bay về làng mình, chàng bắt trâu cột lại và mời H’bia Phu lem Hu cùng mọi người trong làng đến giết trâu uống rượu. Đến ngày hẹn khi H’bia Pơsêh đến chàng cho đâm trâu, dân làng đánh chiêng rộn rãsuốt nhiều ngày đêm. H’bia Phu lem Hu múa theo điệu chiêng, H’bia Pơsêh cũng ra múa với nàng. Một lúc sau H’bia Pơsêh nói cùng H’bia Phu lem Hu :
- Này cô H’bia Phu lem Hu ơi, cô có thể tháo khăn che mặt ra được không?
H’bia Phu tháo khăn ra, mặt cô đẹp sáng ngời không sao tả xiết. Cô nói với H’bia Pơsêh :
- H’bia Pơsêh ơi, cô tháo khăn che của cô ra đi.
Cô gái từ trời đến không ngần ngại tháo khăn ra, nàng đẹp không thua gì H’bia Phu lem Hu. H’bia Lik Lir Ðing Kong cũng đẹp không kém. Mọi người tiếp tục ăn uống múa hát. Vẻ oai hùng anh tuấn của Jiông đã làm mê mẩn H’bia Pơsêh và H’bia Phu lem Hu. Khi ngày hội đã tàn Jiông nói với H’bia Pơsêh :
- Chúng ta quay về nhà nhé H’bia Pơsêh.
Hai người bay lại về trời. Khi đến nhà Jiông chờ cho H’bia Pơsêh vào trước sau đó bất ngờ chàng némchiếc ống điếu cán dài của mình cài khoá cửa lại. Cô gái không thể ra được, Jiông bay quay về làng củamình dưới đất.
Nói về H’bia Phu lem Hu, khi về đến nhà nàng nghe cha nói:
- Con ơi, Jiông oai dũng như thế hèn gì ngày xưa con đã yêu thương nó.
H’bia trả lời cha :
- Nếu ngày ấy cha cho phép con lấy anh ta thì bây giờ cha đâu có tiếc nuối. Ngày nay chàng giàu có và đẹp trai, con đâu dám mơ tưởng lấy chàng nữa.
Sau khi nói chuyện với con gái, cha H’bia Phu lem Hu đi đến nhà Jiông. Ông nói với chàng :
- Jiông ơi, con gái của ta rất yêu thương anh, anh có muốn lấy nó làm vợ không?
- Bác nói gì thế. Cháu không dám đâu, ngày trước bác đã cấm con gái bác cho cháu nước nay cháu không muốn lấy cô ta nữa.
Nghe chàng trai nói thế ông rất bối rối và lo lắng. Quay về nhà ông nói với H’bia Phu lem Hu :
- Con ơi, mọi lỗi lầm do ta mà ra cả vì ta đã khinh chê ghét bỏ nó. Con đã quá yêu thương nó thì ta cố đến nài nỉ lần nữa xem sao.
Ông qua nhà Jiông và nói với chàng :
- Jiông ơi, con gái ta đã hết lòng yêu thương anh nên khóc lóc cả ngày lẫn đêm. Anh cho phép ta tạ lỗi vì chuyện không hay trước kia với anh nhé.
- Nếu thế thì bác làm lành lại với cháu đi.
- Được rồi, cháu muốn ta tạ lỗi bằng gì nào?
- Một con heo lớn bằng chiều dài cẳng cánh tay cộng thêm một gang.
- Dễ ợt, ta sẽ làm ngay.
Cha H’bia Phu về nhà bắt heo lớn như ý Jiông muốn đem đến nhà Jiông để tạ lỗi làm hoà với chàng. Sau đó mọi người trong làng ăn uống chứng giám Jiông và H’bia Phu thành vợ chồng, hai người sống với nhau rất hạnh phúc.
Người kể Siu Nur.1996