Tượng trưng cho sự viên mãn, may mắn và sung túc, nhuộm trứng đỏ trở thành tục lệ cổ truyền của người La Hủ ở Lai Châu mỗi khi lễ tết, đặc biệt là lễ cúng bản.
Vào ngày Dần trong tháng 3 âm lịch hàng năm, người La Hủ thường tổ chức Lễ cúng bản để cầu bình an cho dân làng.
Trong ngày này, các gia đình sẽ sửa soạn đồ tế lễ gồm: cơm vàng, trứng đỏ và các lễ vật như ngô, khoai, bạc trắng, rượu… để cùng nhau cúng bến thuyền (Ca tà hứ), bến nước (Ló khọ sò hứ), Thổ địa (Thủ tý hứ) và cổng bản (Cá tu hứ). Chủ trì Lễ cúng là người coi sóc rừng thiêng của bản, Mí Cù. Lễ cúng được diễn ra 2 lần, lần thứ nhất cúng đồ sống, lần thứ 2 cúng bằng đồ chín.
Nhuộm trứng đỏ là một trong những phần việc quan trọng do người phụ nữ đảm nhiệm thường được làm trước ngày diễn ra lễ, tết. Mỗi người trong nhà sẽ được một quả trứng nhuộm đỏ (Ảnh: Internet)
Để nhuộm trứng, phụ nữ La Hủ vào rừng tìm lấy rễ cây "dè pó" – một loại cây dùng để nhuộm màu, đem về rửa sạch và nấu sôi để tạo ra loại dung dịch màu đỏ và có độ bám dính. Trứng gà sau khi luộc chín sẽ được nhuộm bằng nước rễ cây "dè pó" đã đun kỹ.
Khi nhúng vào dung dịch này trứng sau khi nhuộm sẽ có màu đỏ đậm, trở nên cứng, khó vỡ hơn
Trứng sau khi được nhuộm đỏ, sẽ đựng trong các giỏ làm bằng chỉ đan (gá u khạ sự). Với bàn tay khéo léo của người phụ nữ La Hủ, những chiếc giỏ được đan theo chiều đầu nhỏ của quả trứng quay lên trên đầu to, phần dây dài để đeo vào cổ và trứng nhuộm đỏ sẽ nằm ở giữa giỏ. Giỏ trứng thường được đan mắt cáo. Có nhiều cách để đan giỏ khác nhau, miễn sao giỏ trứng không làm tuột trứng.
Quả trứng ấy phải được đặt trong giỏ đan bằng chỉ các màu đỏ, xanh, vàng, trắng và đen, tượng trưng cho: kim, mộc, thủy, thổ, hỏa – các nguyên tố cơ bản hình thành Trái đất để mong điều may mắn luôn bền vững. Ngày nay, tục nhuộm trứng đỏ không còn phổ biến nhiều, ít thấy trong cộng đồng dân tộc La Hủ. Tuy nhiên, vào dịp lễ, tết người dân ở một số bản làng vẫn thường nhuộm trứng đỏ để làm quà tặng cầu may, chúc phúc cho con cháu trong nhà và những vị khách quý của gia đình.
Kim Cúc (sưu tầm)