Ngày xưa loài vật trong rừng biết nói như con người. Ngày nọ trong khu rừng kia có con voi đang cắm cúi ăn cỏ, ăn no voi ta đi về phía ao nước để uống và quay lại tiếp tục ăn cỏ chung quanh bờ ao. Bỗngkhi ấy xuất hiện một con hổ to lớn, hổ từ đâu đến không ai biết, nó có ý muốn uống nước trong ao. Thấy hổ muốn uống nước voi la to:
- Anh kia, sao lại đến uống nước ao của tôi?
Hổ trả lời:
- Ao này là của tôi.
Hai con vật tranh cãi nhau không ai nhường ai. Cuối cùng Hổ nói:
- Thôi hai ta thi hú đi, nếu ai hú làm cho con người sợ hãi thì người đó thắng.
- Được, tôi đồng ý.
Hổ nói với voi:
- Anh hú trước đi anh voi.
Voi ta ngẩng cao đầu hú vang : Teng... gr…eo…Teng…greo…Teng…greo…
Nghe tiếng voi hú dân làng nói với nhau: “Ôi voi hú bà con ơi, voi hú. Mau chúng ta đi xem voi đi”. Dân làng kéo nhau vào rừng để xem voi. Khi ấy hổ nói với voi:
- Xem đây, nghe tôi gầm nhé Ôm... Ôm…Ôm…Ồm.
Vừa nghe tiếng hổ gầm dân làng la lên : “ Chết rồi, hổ gầm bà con ơi. Chạy mau.” mọi người chen lấnnhau bỏ chạy tán loạn. Hổ nói:
- Tôi thắng rồi. Anh nhìn xem người ta xô lấn nhau bỏ chạy hết rồi. Tôi ăn thịt anh được chưa?
Voi hoảng sợ khi nghe hổ muốn ăn thịt mình. Bất thình lình voi tung người bỏ chạy, Hổ lập tức phóng đuổi theo. Voi quá sợ ráng sức cắm đầu tháo chạy. Khi ấy voi chạy đến nơi thỏ đang nằm nghỉ. Thỏ nói to:
- Ối trời ơi, ai muốn dẵm chết tôi thế?
Voi hổn hển trả lời:
- Tôi đấy thỏ ơi.
- Chạy trốn cái gì vậy? Anh sợ gì mà chạy sùi bọt mép ra thế anh voi?
- Chuyện thế này, tôi và hổ cãi nhau về quyền sở hữu cái ao. Hổ nói là của nó, tôi giành là của tôi vì thế chúng tôi thi hú cuối cùng hổ đã thắng và nó muốn ăn thịt tôi.
- Đừng sợ, để tôi giải quyết cho. Anh mau núp trốn phía sau căn chòi bỏ hoang này đi.
Voi vội vàng núp trốn. Về phần thỏ, nó lấy tấm chăn rằn ri nhiều màu choàng lên người, gom góp chiêngbể người ta bỏ lại và núp phía trong căn chòi. Khi ấy hổ vừa đến nơi nhìn thấy có căn nhà hổ hỏi to:
- Có ai ở trong nhà không? Có thấy voi của tôi chạy ngang đây không?
Thỏ giả giọng thật trầm trả lời :
- Ai hỏi gì thế?
-“Úi chà, ai mà to thế không biết” hổ ta nhủ thầm và nói:
- Ông có thấy voi của tôi chạy ngang đây xin làm ơn chỉ giùm tôi với.
- Ta có thấy nhưng ta đã chén sạch rồi vẫn chưa no.
Hổ thầm nghĩ:
“Úi chà, người này to lớn thật, ăn nguyên con voi to mà vẫn còn đói.” Hổ nói vọng vào nhà:
- Ông gì ơi, ông dám cho tôi xem thử mắt ông không?
Tiếng thỏ nói:
- Ngươi cho ta xem mắt ngươi trước đi.
Không chần chờ hổ đưa mắt vào cho thỏ coi. Thỏ nói:
- Bây giờ ngươi xem mắt ta đây.
Thỏ xách chiêng bể đưa núm chiêng ra cho hổ xem.
-“Ối, mắt của hắn to thật”.
- Ngài dám cho tôi xem râu mép của ngài không?
- Ngươi làm trước đi.
Hổ đưa râu của mình cho thỏ xem. Thỏ nói:
- Ngươi xem râu mép của ta đây.
Thỏ lấy những bông tre người ta vót thành chùm bỏ trong chòi đưa cho hổ xem. Hổ thầm nghĩ :
“Úi chà, râu mép của hắn ta to dài như rễ cây da. Người này chắc to lớn lắm đây.” Hổ nói vọng vào nhà:
- Ngài dám cho tôi xem miệng của ngài không?
- Ngươi há cho ta xem trước đi.
Hổ ta há miệng thật to cho thỏ coi. Thỏ nói:
- Bây giờ ngươi xem miệng ta đây.
Nói xong thỏ lấy giỏ tre đựng chiêng banh rộng ra cho hổ xem. Vừa thấy vỏ chiêng mở toát sau cánh cửa hổ tưởng miệng của người trong nhà nên nhủ thầm : “Úi chà, miệng của hắn ta to như thế này hèn gì ăn nguyên con voi mà vẫn còn đói”. Khi ấy hổ nói với thỏ :
- Ngài dám thi hú to với ta không?
- Ngươi gầm trước đi.
Hổ gắng sức gầm thật to Ôm... Ôm…Ôm…Ồm. Thỏ bình thản nói :
- Nghe ta gầm đây.
Ngay lập tức thỏ chụp trống bể, chiêng bể đánh vang trời Tung..Ceng..Tung..Ceng… Tung..Ceng… Hổ nghe tiếng ì ầm của thỏ sợ quá bỏ chạy. Thỏ nói to vọng theo :
- Ta sẽ ăn thịt ngươi.
Hổ sợ quá gắng sức phóng chạy thật mau. Ðang cắm cổ chạy hổ gặp vợ chồng khỉ. Khỉ hỏi hổ :
- Anh sợ gì mà chạy trốn bán sống bán chết thế hổ?
- Ta sợ người ở trong nhà kia. Hắn ta đã ăn nguyên con voi to nhưng vẫn không no, nó sắp đến để ăn thịt ta.
Khỉ đực nói :
- Việc gì phải sợ. Ðó chắc là con thỏ ranh ma nó lừa anh đấy.
- Không phải đâu.
- Vậy anh dẫn chúng tôi đến xem coi ra sao.
- Ối, tôi không dám quay lại đó đâu.
- Không sao đâu hổ. Nếu anh sợ anh cột chặt chúng tôi trên lưng anh, chúng ta cùng đi với nhau.
Hai con khỉ bứt dây rừng và tự cột chặt lưng của chúng với lưng hổ, sau đó hai con khỉ đi trước hổ dè dặt theo sau đến nhà thỏ ẩn núp. Vừa tới nơi khỉ nói to :
- Có ai trong nhà không?
Tiếng của thỏ trả lời giọng thật trầm :
- Có ta đây.
Khỉ nói tiếp:
- Con thỏ kia, mày làm trò gì thế? Mày có thấy con voi chạy ngang đây không?
- Ta đã chén nó rồi. Bây giờ ta sẽ ăn thịt bọn các ngươi.
Khi ấy hổ sợ điếng hồn, vừa nghe thỏ nói sẽ ăn thịt cả bọn hổ phóng người bỏ chạy kéo theo hai con khỉ phía sau. Khỉ la to :
- Này anh hổ ơi, nó là con thỏ đó. Thôi đừng chạy nữa.
Hổ quá sợ nên không tin lời khỉ, càng lúc hổ càng gắng sức chạy thật mau kéo theo vợ chồng khỉ phía sau. Hai con khỉ vội chụp níu các cành cây để giữ hổ lại nhưng cành nào cũng bị gãy, chúng chụp níu cỏ, cỏ bị giựt đứt tung. Một lúc sau hai con khỉ bị va đập vào cây chết nhăn răng. Khi ấy hổ quay lại nhìn thấy hai con khỉ nhăn răng như thế nên tức giận la to:
- Tụi bây cười chế nhạo ta đấy hả?
Nói xong hổ tung người phóng chạy thật nhanh chẳng may vướng phải bẫy lao phóng của người ta cài đặt bị đâm lũng bụng chết tươi. Khi ấy thỏ ra khỏi nhà và nói với voi :
- Voi ơi, anh thấy chưa, tụi nó chết cả rồi. Kể từ hôm nay anh phải luôn luôn cõng tôi trên vai. Anhchịu không.
- Được thôi, anh nói sao tôi sẽ làm đúng như thế.
Từ ngày ấy voi luôn luôn mang thỏ trên lưng mình. Thỏ muốn đi ăn ở đâu, uống nước ở đâu voi đều mang thỏ trên lưng đưa đến nơi đó. Ngày nọ thỏ nói với voi :
- Ta cứ ăn cỏ mãi như thế này làm sao mập nổi. Voi ơi, chúng ta đi ăn lúa, bắp, mía, chuối trong rẫy ông phú hộ đi.
- Không được đâu, tôi sợ trúng bẫy phóng hoặc sụp hầm của người ta lắm.
- Không sao đâu voi, có ta ngồi trên lưng anh chỉ đường anh còn sợ gì nữa.
Thỏ nài nỉ cuối cùng voi ta xiêu lòng. Hai con vật vào rẫy ông chủ làng vừa ăn vừa phá lúa, bắp, chuối, mía. Sáng ngày hôm sau ông chủ làng vào thăm vườn, khi thấy cảnh tượng như thế ông kêu to :
- Chết rồi, ai dám chơi phá như thế này không biết. Úi cha, dấu chân voi đây mà, khỉ thật.
Ông quay về làng thông báo cho mọi người:
- Bà con ơi, ai giết được con voi vào ăn lúa bắp của ta, nếu là nô lệ ta sẽ phóng thích trả tự do cho người đó, nếu là người làng ta sẽ thưởng nhiều của quý.
Nghe ông chủ làng giàu có nói như thế dân làng ùa chạy ra rẫy của ông. Người đặt bẫy phóng bằng mũi tre vót nhọn, người đào hầm thật sâu. Ai ai cũng hy vọng con voi sẽ bị chết vì bẫy của mình. Tảng sáng ngày hôm sau dân làng vội vã chạy vào thăm bẫy nhưng không ai thấy voi đâu cả. Năm bảy ngày sau lúa trong rẫy của ông chủ làng bị voi ăn sạch chỉ còn trơ gốc rạ. Khi ấy thỏ đi một mình đến nhà ông ta và nói :
- Ông chủ làng ơi, tôi nghe người ta đồn ông có nhiều lúa bắp lắm phải không?
- Còn gì nữa đâu mà nhiều với ít. Con voi quái ác đã ăn sạch hết rồi.
- Thật thế à, sao ông không nói với người làng đào hố đặt bẫy để bắt nó?
- Làm đủ mọi cách rồi thỏ ơi nhưng vẫn không bắt được nó.
- Ông nên thông báo cho tất cả mọi người trong làng ai ai cũng phải tham gia chứ.
- Gọi đủ tất cả rồi thỏ ơi.
Thỏ hỏi tiếp :
- Ông cho phép tôi được đào hố đặt bẫy không?
- Sao lại không. Nếu mày giết được con voi này ta sẽ cho nhiều của cải quý giá cùng với heo gà, trâu, bò.
- Tôi không thèm ba thứ của cải ấy đâu, tôi chỉ muốn lấy H’bia Phu con gái ông làm vợ thôi.
- Cũng được, ta đồng ý chỉ cần mày giết được con voi này thôi.
Sau đó thỏ vào rẫy ông chủ làng đào một cái hố to. Khi trời tối thỏ tìm đến voi và nói:
- Voi ơi, chúng ta đi bẻ bắp ăn lúa của ông chủ làng đi.
Hai con vật đi đến bờ hàng rào của rẫy lúa. Thỏ nói với voi :
- Đi theo hướng này. Đi theo hướng này nè voi. Thỏ vừa nói vừa dẫn dụ voi đi theo hướng mình chỉ. Voi nói với thỏ :
- Thỏ ơi, tôi sợ rơi vào hố, đạp trúng bẫy của người ta quá.
- Không sao đâu, không sụp hầm đâu mà sợ. Lỡ như có sụp hầm thì ta kéo ngươi lên.
- Anh mà kéo nổi tôi à?
- Dĩ nhiên là được.
Voi nghe xuôi tai tiến bước theo sự hướng dẫn của thỏ. Thình lình voi ngã nhào vào hố sâu do thỏ đào. Voi ta cố gắng trườn bò lên nhưng không được. Voi gọi thỏ :
- Thỏ ơi, kéo tôi lên đi.
Thỏ gian manh giả vờ ráng sức kéo nhưng không nổi, sau cùng thỏ nói với voi :
- Anh cố gắng trườn lên thử xem, tôi kéo không nổi.
Voi cố gắng hết sức trườn bò lên khỏi hố nhưng vẫn vô hiệu. Khi ấy thỏ chạy một mạch đến nhà ông chủ làng vừa thở hổn hển vừa gọi to :
- Phú ông ơi, voi sụp vào hố của tôi rồi.
Ông chủ làng hỏi thỏ :
- Sao mày biết ?
- Tôi nằm mơ thấy đúng là con voi ấy đã rơi vào hố của tôi đào. Chúng ta vào xem thử coi.
Ông chủ làng gọi dân làng cùng đi vào rẫy. Khi đến rẫy của ông ai nấy đều há miệng kinh ngạc vì quả thật con voi to lớn đã rơi đúng vào hố của thỏ đào. Ông chủ làng ra lệnh cho người làng giết voi xẻ thịt chia cho tất cả mọi người, ai ai cũng có phần. Khi ấy phú ông quay về nhà và hỏi cô con gái của mình :
- Con ơi, con voi quái ác ăn phá lúa bắp trong rẫy của chúng ta đã sụp vào hố của thỏ rồi. Con có chịu lấy thỏ làm chồng không?
- Con biết làm thế nào bây giờ thưa cha. Cha đã hứa với nó như thế nào thì phải làm như thế thôi.
- Nhưng con có đồng ý không?
- Con đồng ý.
Dân làng giết gà mổ heo, đâm trâu bò ăn mừng đám cưới của thỏ và H’bia Phu.
Người kể Ôngi Dil, 61 tuổi.
Plơi Al moi 1996