Hằng năm, cứ vào dịp sau tết Nguyên Đán là ở khắp các bản làng của người Tày, người Nùng lại nô nức chờ đón những ngày hội rộn ràng của lệ hội Lồng Tồng.
Đến Hà Giang vào tháng Bảy Âm lịch hàng năm, du khách sẽ được hòa mình vào không khí của những lễ hội tâm linh đầy màu sắc, đặc biệt nhất phải kể đến lễ hội “Khu Cù Tê” đặc trưng của đồng bào dân tộc La Chí.
Được tổ chức vào tháng bảy âm lịch hàng năm, lễ hội Tết Khu Cù Tê của dân tộc La Chí là một trong những dịp thu hút đông đảo khách du lịch thập phương đến với vùng núi phía Bắc. Hòa mình vào không khí lễ hội tâm linh đặc biệt này du khách sẽ có những trải nghiệm thật thú vị và đáng nhớ cho hành trình xê dịch của mình.
Người La Chí cư trú chủ yếu ở các huyện Xín Mần, Hoàng Su Phì (tỉnh Hà Giang), huyện Mường Khương và Bắc Hà (tỉnh Lào Cai)… Lễ hội Tết Khu Cù Tê được xem là ngày tết có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của cộng đồng người La Chí, hơn cả Tết Nguyên Đán và Tết mừng cơm mới. Đây là dịp để người La Chí cầu cho dân bản có cuộc sống bình yên, ấm no, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt…
Có lịch sử từ rất lâu đời, Lễ hội Tết Khu Cù Tê đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng riêng biệt không thể thiếu của đồng bào La Chí. Lễ hội Tết Khu Cù Tê còn là dịp để những người La Chí nghỉ ngơi vui chơi và cùng nhau tổ chức ăn uống linh đình.
Lễ Tết Khu Cù Tê thường kéo dài từ những ngày đầu tháng Bảy đến giữa tháng Bảy mới kết thúc. Trong ngày tết tháng Bảy của người La Chí không bao giờ được thiếu thịt trâu vây nên ngay từ ngày mồng hai tháng Bảy, khắp các buôn làng nguời La Chí đã bắt đầu rộn ràng mổ trâu ăn tết.
Sau ngày lễ mổ trâu, các dòng họ đều tổ chức lễ ăn tết tại nhà tộc trưởng của dòng họ. Vào ngày Tết, các trưởng tộc đều phải làm một loại rượu rất đặc trưng của người La Chí đó là rượu “hoãng”, rượu này chỉ dùng trong các ngày lễ tết. Rượu hoẵng được lần lượt đổ vào các sừng trâu để trưởng họ làm lễ cúng.
Lễ cúng Tết Khu Cù Tê của người La Chí diễn ra rất trang trọng. Các cụ trong hội đồng già làng sẽ bày giỏ, mâm, rượu cúng trong tiếng trống tiếng chiêng rộn rã, tiễn đưa cụ tổ của người La Chí cùng các cụ tổ tiên ba đời về nơi ở làm ăn, cầu mong phù hộ cho dân làng có cuộc sống ấm no, yên ổn, mùa màng tốt tươi. Sau lễ cúng, mọi người cùng ăn uống vui vẻ.
Lễ hội Tết Khu Cù Tê của đồng bào La Chí thể hiện đầy đủ những yếu tố văn hóa thờ cúng tổ tiên, tín ngưỡng nguyên thủy, coi vạn vật hữu linh, niềm tin vào thế giới thần linh và đặc trưng cho nền văn hoá sản xuất nông nghiệp… Lễ hội còn thể hiện tinh thần gắn kết cộng đồng, đồng thời cầu cho cuộc sống ấm no gia đình hạnh phúc… Chính vì vậy mà Lễ hội Tết Khu Cù Tê đã trở thành truyền thống không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc La Chí từ ngàn đời xưa đến nay.
Được tìm hiều về những câu chuyện mang mầu sắc tâm linh, bí ẩn trong đời sống văn hóa, tín ngưỡng của đồng bảo dân tộc Việt Nam quả là một điều thú vị và hấp dẫn du khách khi đến với cao nguyên đá Hà Giang. Tháng Bảy sắp đến rồi, còn chần chừ gì nữa, chúng ta hãy cùng lên kế hoạch cho một chuyến ngược dòng lên vùng núi phía Bắc Tổ quốc để được thưởng thức hương vị tết của đồng bào La Chí.
Nông Như Nguyệt