Dơn nói:
- Anh Kao ơi, hôm nay chúng ta sẽ đi đâu chơi đây anh?
- Dơn ơi, tôi không muốn đi đâu cả.
- Hay là chúng ta đi săn đi.
Hai người gọi chó và xách cung nỏ vào rừng săn thú, mỗi người cầm theo một bó tên. Họ đi đến đến vùng rẫy của nàng Hmyong H’long, Dơn dương ná bắt chuột sóc. Chàng nói với bạn :
- Anh Kao ơi, mau đến nhặt chúng đi.
Kao nhặt mấy con thú bị trúng tên và đem ra giọt nước của nàng Hmyong H’long rữa và ướp hành tỏi để nướng. Hai người bỗng nghe cô H’Tuel khóc, họ hỏi :
- Sao khóc thế cháu, chờ ta ướp thịt với hành và lá thơm xong sẽ gói thành mấy đùm nướng cho mọi người cùng ăn..
Kao nói xong chỉ làm ba đùm một cho Kao, một cho Hmyong và một cho H’Tuel. Trong khi ấy Dơn khoanh tay đứng nhìn.
- Chúng ta ăn cơm đi.
Kao ăn chung cùng Hmyong, Dơn ăn với H’Tuel cháu của Hmyong. Ăn uống xong họ chia thịt còn lại và ra về. Đến nhà Dơn lấy đàn hai dây ra đánh Tut tŭn suông...tut tun suông... vừa chơi đàn chàng vừa hỏi vọng sang nhà Kao, người bạn kết nghĩa của mình :
- Anh về tới nhà chưa Kao ?
- Về tới rồi.
Ống điếu dài cầm tay trái, ống điếu cong ngắn cầm tay phải đầu chít khăn thêu, lưng quấn khố hoa. Dơn nói :
- Cha mẹ ơi, cha mẹ muốn con lấy ai làm vợ đây ? H’bia Hmyong H’long hay H’Tuel ?
Cha mẹ chàng trả lời :
- Lấy H’bia Hmyong H’Long đi con. Này bác pơgă, bác sang hỏi vợ giùm cho con trai ta nhé.
Bác pơgă đến nhà pơtao nói :
- Tôi đến muốn hỏi chồng cho con gái ông, ông đồng ý không ?
Pơtao :
- Ông đến hỏi thử xem H’Long có muốn không ?
- Chỉ sợ người ta chê tôi thôi, tôi sao cũng được. Lấy Kao hay lấy Dơn ai cũng được.
Bác pơgă :
- Ta hẹn đến trăng rằm tháng tư chúng ta sẽ cùng uống rượu mừng Dơn và H’Mlong thành vợ thành chồng nhé.
Đến ngày hẹn giữa hai gia đình, dân làng ăn uống mừng cặp vợ chồng mới. Các làng khác hỏi nhau :
- Người ta uống rượu gì thế ?
- Uống mừng chàng Dơn can đảm đẹp trai lấy vợ đấy.
Người ta đem đến ghè rượu lớn và đổ vào đấy bảy nồi đồng to đầy nước nhưng ghè vẫn chưa đầy. Miệng ghè rộng bằng bốn haih. Trâu bò bị giết rất nhiều cho mọi người ăn uống thoả thuê, ai ai cũng đến vui chơi, người già cũng đến, kẻ bệnh tật cũng có mặt. Ông pơgă nói :
- Hai cháu Dơn và H’Long ơi, nhớ đi mời tất cả bà con họ hàng anh em tới uống rượu chung vui với các cháu nhé.
Người làng thúc dục bác pơgă :
- Bác pơgă ơi, mau mau cúng báo thần linh để hai người sớm thành vợ thành chồng đi.
Cha mẹ Dơn nói :
- Này con trai ơi, chúng ta đã ăn uống hơn bảy ngày đêm rồi, cất chiêng lớn xếp chiêng nhỏ lại thôi.
Sau đám cưới một thời gian cha mẹ Dơn lần lượt qua đời. Một hôm Dơn đánh trống lớn, dộng trống đồngding...dỡm...ding...dỡm...nói cùng người bạn kết nghĩa thân thiết của mình :
- Anh Kao ơi, anh thông báo cho dân làng ta tôi làm lễ bỏ mả cho cha mẹ tôi nhé.
Dân làng xúm đến người gọi chú Dơn, người kêu bác Dơn :
- Đánh trống gọi chúng tôi có việc gì thế Dơn ?
Mọi người ai cũng yêu mến và muốn kết bạn với Dơn. Chàng ôn tồn nói :
- Này hai đứa mù và điếc, hai người đi báo cho dân làng vào rừng đốn cây về đẻo cột nhà mả và làm hàng rào bao quanh nhé. Tối nay ta sẽ canh thức bên mộ cha mẹ ta.
Kao khiêng đến một ghè rượu ngon và giết gà mời bạn Dơn của ta cùng uống. Kao nói :
- Anh Dơn ơi, mau đến uống thử rượu của tôi đi, cho dù rượu ngọt hay chua anh đừng chê bai nhé.
Dơn đến uống rượu cùng bạn, rượu vừa ngọt vừa cay rất ngon. Uống đã nhiều nhưng Dơn vẫn chưa say, chàng nói:
- Này anh kao ơi, chúng ta đã làm bạn kết nghĩa với nhau từ lâu và coi nhau còn hơn anh em ruột thịt, anh đừng ngại mau gọi vợ tôi đến uống rượu của anh đi.
Kao gọi to:
- Chị H’Long ơi, mau qua đây uống thử rượu của tôi xem.
H’Long đến uống đứt một mứt cây làm tiêu chuẩn và nói với bạn chồng mình:
- Anh Kao ơi, rượu của anh ngon lắm.
Kao thay lòng đổi dạ, hắn lén lấy thuốc bùa bắn vào vợ bạn. H’Long vô tình không biết, nàng quay qua nói với chồng:
- Anh Dơn ơi, em rất mến bạn kết nghĩa của anh, em muốn anh ấy luôn vui vẻ.
Dơn nói:
- Hảy trải chiếu hoa bên dưới chiếu bông bên trên cho bạn Kao ta ngủ.
Trong khi Kao nằm ngủ, H’Long ngồi kề bên xoa bóp khắp người chàng. Khi hiệu lực thuốc bùa đã hết nàng cư xử bình thường như trước. Kao lại bắn thuốc bùa lần nữa, H’Long nói cùng chồng:
- Anh Dơn ơi, em quý mến bạn anh vô cùng, em muốn anh ta được hạnh phúc vui vẻ. Anh ơi, tối nay anh ngủ một mình nhé, em sẽ ngủ bên Kao cho anh ta bớt cô đơn.
- Ừ, được thôi.
Một thời gian sau Dơn lại đánh trống lớn, dộng trống đồng gọi dân làng. Mọi người xôn xao vừa chạy đến vừa hỏi:
- Đánh trống gọi chúng tôi có việc gì thế Dơn?
Dơn:
- Hôm nay làng ta kiêng cữ không lên nương, mọi người hãy vào núi săn thú, bẫy chuột, hái rau hoặc ra suối mò cua xúc cá nhé.
Khi dân làng từ núi trong rừng kéo nhau về, họ đem đến cho Dơn rất nhiều thức ăn chứa đầy cả nhà rông. Trong khi đó Kao cũng đánh trống lớn dộng trống đồng nói với dân làng mình:
- Hôm nay chúng ta cùng làm cột cây nêu cúng thấn linh nhé bà con.
Người ta tìm đến bờ sông Krong-wong-rơsĭ để bắt con trâu đực lớn đem về cúng, con trâu có bộ lông màu đen rất to lớn. Khi trâu đã được cột vào cây nêu và rượu đã xếp nhiều dảy dài, Kao nói:
- Anh Dơn bạn ta ơi, mau đến uống thử rượu của ta xem ngon dở thế nào.
Dơn vui vẻ cầm cấn uống rượu của bạn, không bao lâu anh ngà ngà say. Dơn nói:
- Các người có biết Dơn này can đảm khoẻ mạnh và giàu có hơn người không.
Dơn rực rỡ trong chiếc khố thêu hoa và khăn chít đầu. Kao đổ thêm nước nài ép Dơn uống, sau đó anh ta gọi H’Long vợ bạn:
- H’Long ơi, đến đây uống rượu của tôi đi.
H’Long uống xong một mứt đo cũng ngà ngà say. Dơn nói:
- Ô Kao, anh làm cho hai chúng ta say rồi
Dơn nói thêm:
- Anh bạn Kao ơi, nhớ trải chiếu cho chị dâu anh ngủ nhé. Hảy trải chiếu hoa bên dưới chiếu bông bên trên nghe chưa.
Tối hôm đó Kao vào nằm ngủ chung với H’Long. Sáng sớm ngày hôm sau người ta đâm trâu cúng. Kao nói :
- Bay đâu, mau bắt con heo nhỏ hai pêng và chuẩn bị ghè rượu ngon cho bạn Dơn ta uống nhé.
Kao mời gọi H’Long đến và lén bắn bùa mê vào nàng. Kao nói :
- Dơn ơi, hôm nay anh đừng đi đâu hết nhé, phải ở đây uống rượu cùng bà con dân làng tôi.
Dơn quay qua hỏi vợ :
- Này H’Long, em tính đi đâu đó ?
- Em ra giọt kín nước.
Nàng nói láo với chồng thực ra sau đó lén quay về nhà và cùng hú hí ngoại tình với Kao. Em trai Dơn tình cờ biết chuyện, anh ta đến nói với Dơn:
- Anh Dơn ơi, nồi cơm của anh chó ăn rồi, bếp của anh chó vào bươi mất rồi.
- Chó nhà ai thế?
- Thì anh về nhà sẽ rỏ.
- Nè em, đừng trêu chọc anh coi chừng anh đánh đòn nghe chưa.
- Em không dám nói láo đâu, anh mau về xem sẽ rõ ngay.
- Anh không đi đâu, anh về bỏ bà con ở đây cho ai.
Tuy nói thế nhưng khi trời vừa mờ mờ sang, Dơn rữa mặt và cầm súng của người Lào cùng tên nỏ một bó quay về nhà mình. Vừa lên nhà Dơn thoáng thấy Kao và H’Long phóng chạy trốn qua cửa sổ. Dơn dơ súng Lào nhắm bắn, cả hai trúng đạn ngã nhào xuống đất. Dân làng nghe tiếng nổ vội chạy lại tìm kiếm nhưng không thấy xác Kao và H’Long đâu cả, vì cả hai cố bò trốn và chết mất xác trong rừng.
Dơn làm lễ bỏ mả cho vợ, chàng cùng mọi người ăn uống hơn bảy ngày đêm nay rượu đã nhạt mọi người xếp chiêng lớn cất chiêng nhỏ vào giỏ ai nấy về nhà lo công việc nương rẫy. Gia đình Kao thương nhớ Kao. Dòng họ H’Long khóc thương nàng. Dơn nói với mọi người:
- Các người mau đi tìm bác pơgă đến đây để giải quyết sự vụ này, chính ông ta ngày xưa đã làm mối mai cho ta lấy vợ.
Bác pơgă:
- Làm sao ta có thể xử khi hai người Kao và H’Long không có ở đây?
Từ đấy ngày nào Dơn cũng vào rừng săn bắn không ngơi nghỉ, thịt thú rừng chàng giết được sấy khô rất nhiều. Một hôm chàng hỏi người nhà:
- Các người chia thịt ta săn được cho mọi nhà trong làng sao không chia cho nhà H’Myong?
Một hôm Dơn săn được con min to lớn, chàng nói với các em mình:
- Hai đứa mau đi gọi H’Myong em vợ ta đến đây đi.
H’Myong:
- Tôi không đến đâu. Tôi xấu hổ lắm vì chị tôi làm chuyện xấu xa.
Dơn đến nói với cô em vợ:
- Em nói gì kỳ thế H’Myong.
Sau cùng H’Myong đành xách chiếc gùi nhỏ cùng đi với Dơn. Thấy thế Dơn nói:
- Sao em mang chiếc gùi bé tý thế. Mau vào lấy chiếc gùi lớn nhất mang đi.
H’Myong vào nhà lấy chiếc gùi to và cùng đi với Dơn. Dơn cắt thịt chia bỏ vào gùi nàng mỗi loại một nữa, nào là thịt thăng lưng, gan tim, nào là phổi thận đầy một gùi. H’Myong vui vẻ gùi thịt về nhà cùng ăn với mọi người trong gia đình. Dơn nói với đầy tớ:
- Các người mau lấy chiếc ghè rượu to đổ bảy nồi đồng đầy nước vẫn chưa đủ tới đây và đi mời H’Myong đến uống rượu cùng ta.
H’Myong đến uống rượu cùng anh rể. Hôm sau Dơn nói với bác pơgă:
- Này bác pơgă, bác đến hỏi xem H’Myong có chịu làm vợ ta không?
Bác pơgă đến nhà dạm hỏi H’Myong xem nàng chịu làm vợ Dơn không. Cô gái nói:
- Tôi không dám đâu vì chị tôi đã làm điều xằng bậy quá.
Pơgă:
- Ô, không sao đâu. Chỉ cần cô đồng ý thôi.
Sau đó họ hẹn sau bảy ngày sẽ tổ chức uống rượu. Tới ngày hẹn Dơn đánh trống lớn, dộng trống đồng gọi dân làng lên rừng săn thú, bẩy chim, xuống suối mò cua xúc cá. Phần mình Dơn vào rừng săn bắn và đem về rất nhiều thịt để cùng bà con dân làng ăn mừng Dơn lấy H’Myong làm vợ.
Người kể: Puih Bing.
Plơi Mơnŭ. 1998